Mostar, miasto naznaczone bliznami przeszłości, od dawna kojarzy się z osmańską architekturą i śladami konfliktu w byłej Jugosławii. Na takim tle wyraźnie wyróżnia się instytucja The Hub of Fine Arts, która wnosi odważny akcent w opowieści o mieście, a dzięki żywym barwom modernizmu wprowadza powiew nieoczekiwanej świeżości w gęstą, jak dym papierosowy unoszący się w kawiarniach, atmosferę miasta. Galeria ta położona jest w miejscu, które niegdyś szczególnie ucierpiało podczas wojny w Bośni i Hercegowinie, a dziś jest niczym jaśniejąca latarnia nadziei, miejscem dającym przykład odporności i otwarcie kwestionującym utarte przekonania o Mostarze jako mieście definiowanym wyłącznie przez jego burzliwą historię.

Wyobraź sobie spacer po ulicach Mostaru, miasta przesiąkniętego historią, i natknięcie się na ukrytą perłę, która zmienia Twoje rozumienie sztuki i kultury. Takie było moje właśnie moje doświadczenie z galerią The Hub, miejscem pełnym sztuki współczesnej, ukrytym w sercu historycznego miasta w Bośni. Moja wizyta, początkowo spowodowana zaproszeniem na oficjalny lunch UEFA w jej murach, przerodziła się w podróż artystyczną i kulturową, podczas której w wyjątkowy sposób mogłem zajrzeć w dziejący się na naszych oczach żywiołowy renesans kulturowy Mostaru.

Decyzja gospodarzy o zorganizowaniu oficjalnego lunchu UEFA w galerii The Hub nadała wydarzeniu niezwykły wymiar. W tej scenerii doszło do intrygującej fuzji: dynamiczny świat europejskiej piłki nożnej, kontemplacyjna rzeczywistość sztuki współczesnej i złożona historia Bałkanów spotkały się w jednym czasie i miejscu, dając unikalną perspektywę, przez którą dane mi było spojrzeć na każdy z tych elementów. To właśnie spotkanie w tym miejscu uświadomiło mi znaczenie The Hub jako czegoś znacznie więcej niż tylko przestrzeni artystycznej – przez niespełna dwie godziny stało się ono żywym forum, w którym różnorodne narracje kulturowe i sfery społeczne weszły w interakcję wzajemnie się wzbogacając. Ta nieoczekiwana zbieżność pozwoliła mi cieszyć się wielowymiarowością sztuki i historii i ucieleśniła jednoczącą moc instytucji kultury w łączeniu odmiennych światów.

Galeria Hub mieści imponującą kolekcję sztuki współczesnej, obejmującą dzieła od końca XIX do XX wieku. Dziedzictwo Mansura Tamira Abrahama, którego życiorys jest równie bogaty i różnorodny jak sama kolekcja, jest wyczuwalny w całej galerii. Od „La Petite Danseuse de Quatorze Ans” Degasa po nacechowane portrety Modiglianiego, każde dzieło opowiada historię ewolucji artystycznej i dialogu kultur. Kolekcja nie jest tylko wystawą dzieł sztuki, lecz narracją modernistycznej ekspresji, ukazującą przełomowe momenty w dziejach sztuki.

Mansur Tamir Abraham, wizjoner stojący za szacowną kolekcją w The Hub, był wyróżniającą się postacią także w znaczeniu kulturowym i historycznym. Urodzony w 1912 roku w Adenie w Jemenie, Abraham dorastał w świecie, gdzie tradycja i zmiana pozostawały w nieustannym dialogu. Jego podróż do Palestyny w latach 20. XX wieku zapoczątkowała dożywotne zaangażowanie w ochronę i celebrowanie żydowskiego dziedzictwa, co w znaczący sposób wpłynęło na jego podejście do kolekcjonowania sztuki.

Jako samouk o wyrafinowanym guście artystycznym, Abraham rozpoczął gromadzenie swojej kolekcji w połowie XX wieku. Interesowała go nie tylko estetyczna wartość dzieł sztuki, ale również ich zdolność do opowiadania historii o dynamicznie zmieniającym się świecie współczesnym. Abraham poszukiwał prac, które uchwyciłyby istotę ludzkiego doświadczenia, przekraczając granice czasu i miejsca. Ta pasja doprowadziła do nabycia przez niego dzieł takich mistrzów jak Degas, Chagall i Modigliani, których prace były nie tylko przykładem modernistycznej ekspresji, ale także oddawały ducha epoki naznaczonej burzliwymi wydarzeniami i niezwykłą kreatywnością.

Powstanie kolekcji było dla Abrahama osobistą misją i artystycznym przedsięwzięciem. Wierzył, że sztuka może służyć jako most łączący kultury i historie, co znajdowało odzwierciedlenie w różnorodności jego kolekcji. Poszukiwał dzieł, z którymi utożsamiał się poprzez własne doświadczenia przesiedlenia i życia w różnych kulturach, czyniąc kolekcję głęboko osobistą, a jednocześnie uniwersalnie istotną.

Po śmierci Abrahama w 1999 roku, jego rodzina, pragnąc uhonorować jego dziedzictwo, założyła Fundację M.T. Abrahama. Była ona nie tylko hołdem dla jego życia i pasji do sztuki, ale także sposobem na zapewnienie, że jego kolekcja będzie nadal edukować i inspirować. Decyzja o umieszczeniu tej kolekcji w The Hub w Mostarze była motywowana pragnieniem umieszczenia tych dzieł w kontekście, w którym mogłyby przemawiać najmocniej – w mieście, które, podobnie jak sztuka prezentowana w tych murach, nosi historię niezłomności i odrodzenia.

Kolekcja M.T. Abrahama w The Hub jest więc czymś więcej niż zbiorem arcydzieł – to fizyczne ucieleśnienie podróży jednego człowieka przez stulecie przemian, świadectwo nieprzemijającej mocy sztuki do łączenia ludzi, przekazywania treści i przekraczania granic.

Amir G. Kabiri, jako prezes Fundacji M.T. Abrahama, wykracza poza tradycyjne ramy mecenatu artystycznego, stając się kluczową postacią zarówno w sferze kultury, jak i gospodarki Mostaru. Jego bogate i zróżnicowane doświadczenie, łączące zaangażowanie w izraelski sport, lokalny przemysł i kuratorstwo artystyczne, w wyjątkowy sposób odzwierciedla jego holistyczne podejście do rozwoju tego historycznie złożonego regionu.

Podróż Kabiriego po świecie sportu, szczególnie podczas jego kadencji jako właściciela Hapoel Tel Aviv, naznaczona była trudnościami finansowymi i utrzymywaniem ducha drużyny w trudnych czasach. To doświadczenie okazało się adekwatne w Mostarze, gdzie aktywnie angażuje się w klub piłkarski HŠK Zrinjski Mostar. W tym miejscu jego pasja do sportu spotyka się z lokalnym kontekstem, naznaczonym skomplikowanymi podziałami etnicznymi. Zaangażowanie Kabiriego wykracza daleko poza zwykłe patronowanie sportowi – to zobowiązanie do wykorzystania piłki nożnej jako narzędzia do budowania społeczności.

Poza boiskiem piłkarskim, rola Kabiriego jako CEO Aluminij Industries w Mostarze podkreśla jego zaangażowanie w rozwój gospodarczy regionu. Jego działanie w przemyśle aluminiowym nie ogranicza się jedynie do wzrostu biznesowego, lecz  odzwierciedla głębsze zaangażowanie w zapewnienie stabilności gospodarczej i tworzenie możliwości dla lokalnych społeczności. Tę rolę uzupełniają przedsięwzięcia kulturalne, podkreślając jego przekonanie, że silna gospodarka jest fundamentem trwałego rozwoju kulturowego i społecznego.

W The Hub, Kabiri łączy swoje bogate doświadczenia w sztuce, sporcie i przemyśle, z których każde odgrywa rolę w szerszej narracji rozwoju Mostaru. Pod jego opieką galeria staje się czymś więcej niż przestrzenią dla ekspresji artystycznej – staje się symbolem wielowymiarowego podejścia niezbędnego do zmierzenia się z unikalnymi wyzwaniami i złożonością społeczeństwa Mostaru. Jego rola nie polega więc tylko na zarządzaniu różnymi obszarami, a na umiejętnym splataniu ich w spójną całość, tworzącą nową jakość w miejscu o tak bogatej i skomplikowanej historii.

The Hub, galeria znajdująca się w sercu Mostaru, dokonuje czegoś niezwykłego, choć na pierwszy rzut oka może wydawać się to posunięciem sprzecznym z intuicją. Wprowadza narrację sztuki współczesnej, utkaną z kolekcji zgromadzonej przez żydowskiego kolekcjonera, w przestrzeń miasta historycznie podzielonego przez katolicko-muzułmańskie podziały etniczne i religijne. Ten śmiały ruch może początkowo wydawać się niepasujący do krajobrazu naznaczonego przeszłymi konfliktami i głęboko zakorzenionymi tożsamościami, w tym religijnymi. Jednak to właśnie ta odważna konfrontacja nadaje The Hub jej transformacyjną siłę.

Obecność galerii wykracza poza zwykłe prezentowanie sztuki – aktywnie uczestniczy w kształtowaniu tożsamości kulturowej Mostaru. The Hub stała się drogowskazem, wskazującym kierunek artystyczno-kulturowego renesansu miasta. Przyciąga różnorodnych gości, kwestionując utarte schematy i redefiniując wizerunek Mostaru jako ośrodek sztuki współczesnej i wymiany kulturowej. W ten sposób galeria nie tylko mierzy się z historycznymi podziałami, ale także przekształca je, być może w ramy, w których Mostar maluje swoją historię na nowo – tym razem wspólnymi barwami.

Galeria The Hub jest czymś więcej niż zbiorem dzieł sztuki – to punkt przecięcia, w którym splatają się skomplikowane historie, sztuka i różnorodne narracje kulturowe odnajdując wspólny mianownik. Moje doświadczenie, które rozpoczęło się od nieoczekiwanej scenerii oficjalnego lunchu UEFA, przerodziło się w głęboką podróż po ewoluującej duszy artystycznej i kulturowej miasta.

Tworząc dom dla zgromadzonej przez żydowskich przodków sztuki współczesnej w Mostarze, The Hub nie tylko współistnieje z złożoną przeszłością miasta, lecz aktywnie się z nią konfrontuje, oferując odważną, godną podziwu nową perspektywę. To śmiałe przedsięwzięcie jest przykładem potęgi sztuki zdolnej do przekraczania tradycyjnych granic, wspierania procesu gojenia ran i inspirowania do zmian.

The Hub jest żywym świadectwem wytrwałości Mostaru i jego podróży ku kulturowemu odrodzeniu. W obejmowaniu tego, co początkowo może wydawać się niezgodne, The Hub i Mostar razem stają się nie tylko galerią i miastem, ale także latarnią nadziei i żywym płótnem, na którym maluje się obraz przyszłości pełnej możliwości.